Blog kategorie
Kolagen – co to jest i dlaczego jest tak ważny?
Kolagen to białko stanowiące aż 30% wszystkich białek w ciele człowieka. Składa się z aminokwasów, głównie glicyny oraz proliny, a także hydroksyproliny i hydroksylizyny. Wyróżnia się niezwykle wysoką wytrzymałością i elastycznością dzięki unikalnej strukturze – cząsteczki kolagenu są zwinięte w potrójną helisę. Istnieje niemal trzydzieści rodzajów kolagenu, przy czym w chrząstkach stawowych dominuje typ jego II.
Znaczenie kolagenu w organizmie jest ogromne. Pełni on rolę „spoiwa” łączącego ze sobą komórki. Wspiera strukturę tkanek, wpływając na ich sprężystość.
W organizmie człowieka regularnie dochodzi do wymiany kolagenu, a jego nowe cząsteczki są stale syntetyzowane. Niestety, wraz z upływem czasu zdolność do tej syntezy maleje. Już od 25.-26. roku życia produkcja kolagenu spada mniej więcej o 1% rocznie [1,2].
Jak kolagen wspiera zdrowie stawów?
Prawidłowa synteza i usieciowanie kolagenu przyczynia się do zwiększenia gęstości kości (szkielet składa się w aż 90% z kolagenu!). Białko kolagenowe wchodzi w skład mazi stawowej i chrząstki stawowej, utrzymując jej kształt i rozciągliwość. Wyniki badań naukowych potwierdzają, że doustna suplementacja kolagenem może potencjalnie wpływać na mineralną gęstość kości BMD (ang. Bone Mass Density) oraz ruchomość stawów. Ma to szczególnie istotne znaczenie w przypadku osób w podeszłym wieku, u których poziom naturalnego kolagenu zaczyna się obniżać [3].
Jaki kolagen na stawy wybrać?
Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów suplementów kolagenowych. Występują one pod postacią tabletek, kapsułek, proszku rozpuszczalnego w wodzie, a także płynu do bezpośredniego spożycia. Z praktycznego punktu widzenia „shoty” są najłatwiejsze do wykorzystania, ponieważ nie trzeba odmierzać dawki preparatu, czy popijać go wodą.
Szczególnie polecane są hydrolizaty białkowe. Ich niewielka masa cząsteczkowa powoduje, że ten typ kolagenu jest łatwo przyswajalny i może zostać efektywnie wykorzystany przez organizm [4].
Składniki aktywne wspomagające działanie kolagenu
Aby wspomóc działanie kolagenu, warto zwrócić uwagę na skład suplementu diety. Szczególnie duże znaczenie ma zawartość chondroityny lub glukozaminy (a najlepiej obu tych związków ze względu na działanie synergistyczne) [5]. Istotnym dodatkiem jest też witamina C. To nie tylko silny antyoksydant, ale też składnik niezbędny do prawidłowej syntezy kolagenu. Dla prawidłowego działania stawów znaczenie ma również witamina D ze względu na wsparcie prawidłowego wchłaniania i wykorzystania wapnia oraz utrzymanie zdrowia kości.
Suplementacja kolagenem – kiedy warto ją rozważyć?
Po preparaty kolagenowe na stawy powinny sięgać przede wszystkim osoby aktywne fizycznie, które dbają o układu ruchu. Suplementacja może być również korzystna dla osób starszych, u których wraz z wiekiem naturalna synteza kolagenu ulega stopniowemu obniżeniu. Dodatkowo osoby z nadmierną masą ciała, narażone na zwiększone obciążenia stawów, mogą odnieść korzyść z uzupełniania diety w peptydy kolagenowe. Warto zaznaczyć, że suplementację kolagenem zaleca się prowadzić przez okres co najmniej 3 do 6 miesięcy.
Bibliografia:
- Nowicka-Zuchowska A., Rola kolagenu w organizmie, Lek w Polsce, vol. 30, nr 03’20 (346);
- Nowicka-Zuchowska A. i in., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce, vol. 29, nr 11/12’19 (342/343);
- Bugla K. i in., Potencjalny wpływ doustnej suplementacji kolagenu na układ mięśniowo-szkieletowy: gęstość mineralna kości, siła mięśniowa i potreningowa bolesność mięśni, stabilność oraz ruchomość stawów, zastosowania w reumatologii i tendinopatiach – przegląd artykułów, Farmacja Współczesna 2024; 17: 108-115;
- Martínez-Puig D, Costa-Larrión E, Rubio-Rodríguez N, Gálvez-Martín P. Collagen Supplementation for Joint Health: The Link between Composition and Scientific Knowledge. Nutrients. 2023 Mar 8;15(6):1332;
- Singh JA, Noorbaloochi S, MacDonald R, Maxwell LJ. Chondroitin for osteoarthritis. Cochrane Database Syst Rev. 2015 Jan 28;1(1):CD005614;
